دوره 2، شماره 1، 1403، صفحات 61 - 78

نویسندگان : مریم خداوردیان ¹ ، اکرم گودرزی* ²

چکیده :
- هدف پژوهش حاضر، واکاوی دلالت‌‌ها و بایسته‌های فرهنگ مهدویت در مدارس است. روش پژوهش، کیفی با رویکرد قیاسی و توسعه مفهومی بوده که با استفاده از شیوه دلالت‌‌پژوهی انجام شده است. ابتدا از طریق مطالعه مبانی نظری فرهنگ مربوط به مدارس، «مدل هچ» به‌عنوان چارچوب مطالعاتی انتخاب شد. سپس، طبق عناصر محتوایی چهارگانه‌ «مدل هچ» (مفروضات، ارزش‌ها، مصنوعات و نمادها) و از طریق بررسی منابع اسلامی، دلالت‌های فرهنگ مهدویت در مدارس واکاوی گردید. یافته‌های پژوهش از برخی دلالت‌‌ها در سطوح چهارگانه فرهنگ مهدوی ازجمله در لایه‌ مفروضات: خصلت آرمان‌شهری، جهان‌شمولی، دینی بودن؛ در لایه‌ ارزش‌‌ها: خدامحوری، حاکمیت احکام اسلامی، عدالت اجتماعی؛ در لایه‌ مصنوعات: تشکیل شورای طرح تربیت مهدوی، تشکیل گروه مهدی یاوران، برگزاری صبحگاه انتظار؛ در لایه‌ نمادها: روزها، اماکن و ادعیه‌های منسوب به حضرت مهدی (عجل الله) حکایت دارد. درنتیجه، بر اساس الگوی مطرح‌شده، دلالت‌ها و بایسته‌های انتظار و باور مهدوی از طریق فرایندهای تعاملی و پویای چهارگانه‌ جلوه‌‌گری، تفسیر، هستی‌‌بخشی و نمادسازی در مفروضات و اعتقادات مدیران، معلمان و دانش‌‌آموزان و همچنین در ساختار فیزیکی مدرسه، مصنوعات و نمادها تجلی می‌یابد. این فرایندهای فرهنگی در هر دو جهت؛ یعنی هم مقوم‌سازی مفروضات و ارزش‌های فرهنگ مهدوی و هم بازآفرینی‌‌ مصنوعات و نمادهای فرهنگ مهدوی در فضای آموزشی مؤثر خواهند بود.

کلمات کلیدی :
فرهنگ‌‌ سازمانی، فرهنگ مهدوی، مفروضات فرهنگ مهدوی، ارزش‌های فرهنگ مهدوی، نمادهای فرهنگ مهدوی